Елбасы Астанада өткен бауырлас қалалар форумына қатысты
05.07.2023

Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев «Астананың 25 жылдығы» Елорданың бауырлас қалалар форумының ашылу салтанатына қатысты. Жаңа перспективалар. Жаңа мүмкіндіктер».

Мемлекет басшысы өз сөзінде бауырлас қалалардың әкімдері мен Қазақстан астанасына келген түрлі елдерден келген қонақтарға алғысын білдірді. Ол биыл Астана айтулы дата – өзінің 25 жылдығын атап өтіп жатқанын баса айтты.

– Елорда осыдан ширек ғасыр бұрын аппақ Алатаудың бөктерінен Сарыарқаның шексіз даласына көшірілді. Есіл жағасында жаңа қаланың іргетасы қаланды. Бұл залда елорданың бұрынғы әкімдері, қаланың құрметті азаматтары, еңбек ардагерлері, мәдениет, ғылым және спорт қайраткерлері, ғалымдар, ұстаздар, мемлекеттік қызметкерлер бар. Олардың барлығы Тәуелсіз Қазақстанның тірегіне айналған Астананың құрылысына белсене қатысып, губерниялық кеңестік қалашықты заманауи мегаполиске айналдыруға зор үлес қосты. Сізге шын жүректен ризашылығымды білдіремін. Әрине, Астананың салынуы Тәуелсіз Қазақстан тарихындағы айтулы оқиғалардың бірі болды. Өздеріңіз білесіздер, астананы көшіру оңай болған жоқ. Ауқымды жұмыстар атқарылды. Бұл ел үшін өте қиын кезең болды: экономика құлдырады, адамдар нарықтық қатынастарға дайын болмады. Осындай қиын-қыстау кезеңде Тұңғыш Президент Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың бастамасымен Жоғарғы Кеңес 1994 жылы 6 шілдеде астананы Ақмола қаласына көшіру туралы шешім қабылдады. Ақмола 1997 жылы 10 желтоқсанда ресми түрде еліміздің бас қаласы болды. Осыдан 25 жыл бұрын, 1998 жылы 6 мамырда Ақмоланың атауы Астана болып өзгертілді. Еліміздің бас шаһарының шежіресі Тәуелсіз Қазақстанның тарихымен тығыз астасып жатыр. Елорданы көшіру бастамасы геосаяси тұрғыдан дұрыс қадам болғаны сөзсіз. Бұл халқымыздың болашағын айқындап берген маңызды және тарихи дер кезінде қабылданған шешім болды», - деді Қасым-Жомарт Тоқаев.

Оның айтуынша, Тұңғыш Президенттің бұл бастамасы жаңа ұлттық идеяға айналды. Сондықтан Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың қосқан үлесін барабар және әділ бағалауымыз керек. Мемлекет басшысы Әділ Қазақстанда ақ пен қараны ажырата білу керек, шындық қайда, өтірік қайда екенін түсіну керек, өйткені бұл еліміздің болашағына тікелей әсер етеді деп санайды. Жас астана Тәуелсіз Қазақстанның гүлденуіне қуатты серпін беріп, жаңару мен жаңғыруға жол ашты. Бірқатар маңызды іс-шаралар өткізілді. Баяндамада Астананың бүгінде дінаралық үнқатысу мен рухани дипломатияның алаңы болып отырғаны, елорданы бірлік пен берекенің бесігі деуге толық негіз бар екені ерекше атап өтілді. Мұнда ең маңызды шешімдер қабылданады. Қазақстан басшысы алдағы уақытта да осылай болатынына сенім білдірді.

– Елордамыздың болашағы жарқын. Сондықтан біз «жасыл қала» идеясын жүзеге асыруға ерекше көңіл бөлеміз. Елордамыз, ең алдымен, тұрғындарының тұруына қолайлы қалаға айналуы керек. Сонымен қатар, Астана өңірдегі ең ірі қаржы орталығы болып табылады. 75 елден 2 мыңнан астам компания өз бизнесін жүргізу үшін Астана халықаралық қаржы орталығын таңдады. Бүгінде АХҚО елімізге 8 миллиард доллар инвестиция тартты. Бұл жақсы көрсеткіш. Әлемдік саясаткерлер Астананы бейбітшілік алаңы деп атайды, ұстанымдары мен мүдделері мүлде басқа елдер бұл жерде диалог орнатып, өзара түсіністіктің жолдарын іздейді. Елорда геосаяси өңіріміздің маңызды орталығы ретінде дами беретініне сенімдімін», – деді Мемлекет басшысы.

Оның пікірінше, астаналар мен ірі қалалар мемлекеттердің прогрессивті прогресінің флагмандық рөлін атқара отырып, саяси, экономикалық және мәдени өмірдің өзегі болып табылады. Олар инвестицияларды, инновациялық технологияларды және ең бастысы адами капиталды тарта отырып, қуатты шығармашылық әлеуетті жинақтайды.

– Халықтар табысының басты факторы – адамдар, олардың жасампаздық қуаты, қайталанбас білімі, жасампаз идеялары мен патриотизмі. Сондықтан қаланы тиімді басқару және урбанизацияның қазіргі тенденцияларын жүйелі зерттеу мәселелері болашаққа ұмтылатын әрбір ел үшін, әрине, Қазақстан үшін стратегиялық маңызды болып отыр. Біріккен Ұлттар Ұйымының Тұрақты даму мақсаттарының бірі қаланы дамытуға арналғаны кездейсоқ емес. Қазақстанда бұл салаға жіті көңіл бөлеміз. Қала құрылысының негізгі векторын Астана белгілейді, ол әлемдегі ең жылдам дамып келе жатқан астаналардың бірі болып табылады. Соңғы ширек ғасырда еліміздің бас шаһарының аумағы үш есеге, халық саны төрт есеге ұлғайды. Сарапшылардың болжамы бойынша 2030 жылға қарай елорда тұрғындарының саны екі миллионға жетеді. Елорда мәртебесін алғаннан бері қаланың экономикалық әлеуеті жүз еседен астам өсіп, қазір елдің жалпы ішкі өнімінің 10 пайыздан астамын құрап отыр», - деді Мемлекет басшысы.

Президент әсерлі цифрлар қаланың үйлесімді дамуын көрсете бермейді деп есептейді. Оның ойынша, мегаполистердің табысының негізгі көрсеткіші олардың тұрғындарының өмір сүру сапасы болуы керек. Сондықтан елорданы салып, көркейтуде «адам қала үшін емес, қала адам үшін» деген қағиданы ұстанған жөн.

– Негізгі маңызды аспект – Астананың барлық тұрғындары мен қонақтары үшін барынша жайлы қалалық ортаны құру. Біз саналы түрде барлығына тең мүмкіндіктер қоғамын құру жолын таңдадық және келе жатырмыз. Сондықтан біз өзара жауапкершілік пен азаматтық ынтымақтастыққа негізделген инклюзивті дамуға үлкен мән береміз. Барлық қала тұрғындарының білім беру, денсаулық сақтау, мәдениет және демалыс мекемелеріне, саябақтар мен қоғамдық орындарға бірдей қолжетімділігі болуы керек. Бұл ерекше қажеттіліктері бар азаматтар үшін қалалық инфрақұрылымның қолжетімділігін арттыру қажеттілігіне де қатысты. Ашығын айтқанда, бұл жердегі жұмысымызды әлі де жақсартуымыз керек. Біз қалалық аумақтарды дамытудағы диспропорцияларды жүйелі түрде жоюымыз керек. Орталық көшелер жылтыратылып, шеттерінде кедейлер көбейіп жатқан жағдай әділетті қоғам идеясымен үйлеспейді», – деді Қасым-Жомарт Тоқаев.

Мемлекет басшысы қалаларды басқарудың жаңа мүмкіндіктерін ашатын технологияның ерекше рөліне ерекше тоқталды.

– «Ақылды қала» тұжырымдамасын жүзеге асыру тұрғындарға жаңа цифрлық қызметтерді ұсынуға, ғимараттардың энергия тиімділігін айтарлықтай арттыруға, көлік қозғалысын түбегейлі оңтайландыруға және көшелердегі қауіпсіздікті жақсартуға мүмкіндік береді. Бұл біз үшін ең өзекті міндет. Ол сондай-ақ адамдарға күшті байланыстар орнатуға көмектеседі және азаматтар мен бизнесті өзекті мәселелерді көтеріп, шеше алатын белсенді қалалық қауымдастықты құруға тартады. Астана осы бағытта алға жылжып, біраз жетістіктерге жетіп үлгерді. Қала беделді халықаралық Intelligent Community Forum ұйымының рейтингі бойынша әлемдегі ең зиялы қауымдастықтың бірі ретінде алғашқы 21 елдің қатарына енді. Елордада Орталық Азиядағы ең ірі халықаралық IT-стартаптар технопаркі – Astana Hub құрылды, ол тек біздің еліміздің ғана емес, бүкіл өңірдің цифрлық трансформациясына зор үлес қосып келеді, деді Мемлекет басшысы.

Сөзін қорытындылай келе, Қасым-Жомарт Тоқаев бүгінде елімізде Әділ Қазақстанды құруға бағытталған ауқымды институционалдық реформалар жүзеге асырылып жатқанын айтты. Маңызды саяси реформалар жүзеге асырылды, бұл азаматтардың мемлекеттік шешімдер қабылдау үдерістеріне, әсіресе жергілікті деңгейде қатысуын айтарлықтай арттырды.

– Еліміздің қалаларының тұрғындарының қазір өз беделі мен сенімін пайдаланатын депутаттарды сайлауға нақты мүмкіндігі бар. Бұл жауапты азаматтық ұстанымдарды қалыптастыруға үлкен үлес қосады және адамдарға туған қаласының өмірін жақсартуға шынайы әсер етуге мүмкіндік береді. Дегенмен, біздің барлық реформаларымыз және мен бұған терең сенімдімін, қоғамымыздың құндылықтар жүйесін қайта іске қоспайынша ешбір мағынасы жоқ. Қазақстанның тұрақты дамуы үшін психикалық парадигманы түбегейлі өзгерту және адамдардың мінез-құлық үлгілерін жаңарту қажет. Сондықтан мен жастарымызға, қалаларымыз бен астанамыздың жас тұрғындарына ерекше үміт артамын», - деп түйіндеді сөзін Мемлекет басшысы.

Шара барысында Астана қаласының әкімі Жеңіс Қасымбек, Рабат қаласының мэрі Асмаа Рхлалу (Марокко), Нусантара астанасы ұлттық әкімшілігінің басшысы Бамбанг Сусантоно (Индонезия), Пенза облысының губернаторы Олег Мельниченко (Ресей), қала басшысы М. Ильсур Метшин (Ресей, Татарстан) да сөз сөйледі. , Бразилия Федералдық округінің Мемлекеттік хатшысы Фелипе Рамон Моро Родригес (Бразилия), Бішкек мэрі Эмилбек Әбдіқадыров (Қырғызстан), Белград мэрінің орынбасары Весна Видович (Сербия).